اهمیت علم آوا شناسی در بررسی تغییرات معنایی جمله و آهنگ های نحوی کلام است که در همین راستا با تکرار صامت ها و مصوت ها تحت عنوان هماهنگی آوایی، به بررسی زیبایی شناسی صوت و معنا در کلام می پردازد و قدرت القایی معانی خاص را پیدا میکند پژوهش پیش رو با استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی، ما را به این دریافت رسانید که توازن و هماهنگی حاصل از تغییرات نحوی در فواصل مختلف دعا، از جمله تقدیم و تأخیر، تقدیم متعلق بر مسند و. . . چینش صحیح فواصل، منجر به رابطه ی علی و معلولی گشته و حس وحدت و یگانگی موسیقایی کلام را تقویت نموده است؛ همچنین مناسبت فواصل در صنایع بلاغی دعا، نوعی تلازم علی و معلولی در کلام ایجاد کرده که بر حسب ترتیب الفاظ و معانی مرتب بر آن، بر زبان امام (ع) جاری گشته است.

در زمینه آواشناسی زبان فرانسه به عنوان زبان خارجی در دهه های اخیر مطالعات و پژوهش هایی انجام گرفته و از جمله اولین کتاب های آموزشی برای دانشجویان ایرانی مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد زبان فرانسه کتاب آواشناسی فرانسه را می توان نام برد. در این مقاله با استفاده از تحلیل روش مند مبتنی بر جایگاه و نقش توانش آوایی در رویکردهای ارتباطی-کنشی (communicativo-actionnelles) و روش های آواشناسی بروز در آموزش زبان های خارجی سعی شده تا کتاب آواشناسی فرانسه در راستای تحقق اهداف و نیازهای آموزش زبان فرانسه مورد بررسی و نقد قرار گیرد. تحلیل های انجام شده بیانگر این نکته هستند که رویکرد آموزشی کتاب مورد بررسی، ترکیبی از آواشناسی عضوی (phoné tique articulatoire) و توصیفی (phoné tique descriptive) با تمرکز بر آموزش آوایی زبان خارجی (مدل فرانسه استاندارد پاریسی) بدون در نظر گرفتن گونه کاربردی آن و تنوع زبان مادری زبان آموزان ایرانی است و با توجه به پیشرفت های علمی در زمینه آموزش زبان های خارجی، زبانشناسی و به ویژه آواشناسی (از قبیل روش آهنگی-کلامی (phoné tique verbo-tonale) و آواشناسی فیزیکی (phoné tique acoustique) مبتنی بر بکارگیری فن آوری)، این کتاب آموزشی نتوانسته با وجود هشتمین دوره چاپ همگام با دانش روز و در راستای نیازهای فعلی یاددهی/یادگیری آواهای زبان فرانسه حرکت نماید.

در این مقاله رفتار واجی همخوان های چاکنایی را در جایگاه های واجی مختلف در چارچوب واج شناسی آزمایشگاهی از طریق مشاهده الگوی تغییرات شدت انرژی طیف فرکانسی مورد بررسی قرار می دهیم. نتایج به دست آمده نشان می دهد که همخوان های چاکنایی در جایگاه آغاز کلمه و میان کلمه بعد از همخوان به صورت سخت تولید می شوند، در جایگاه میان کلمه بین دو واکه از میزان فعالیت چاکنای برای تولید ،Ɂ، و ،h،کاسته می شود ولی این همخوان ها به کلی از زنجیره گفتار حذف نمی شوند، و در پایانه هجا از میزان فعالیت الگوهای بست و سایش چاکنایی کاسته می شود ولی اثر این الگوها در پایانه هجا همچنان باقی می ماند. بر این اساس هر قدر میزان فعالیت الگوهای بست و سایش چاکنایی کاهش یابد، بر میزان ارتعاش تارآواها افزوده شده و به این ترتیب شباهت این همخوان ها با واکه قبل بیشتر می شود که این مساله باعث می شود واکه قبل کشیده تر درک شود.

مقاله حاضر به معرفی آواشناسی قانونی و برخی کاربردهای آن می پردازد. منظور از آواشناسی قانونی، به کارگیری یافته های علم آواشناسی در حل مسایل حقوقی و قانونی است. در این مقاله نشان داده می شود چگونه آواشناسان می توانند در تشخیص هویت سخنگویان، تشخیص زبان و لهجه و آوانگاری (تبدیل گفتار به نوشتار) به مراجع اجرای قانون کمک کنند.

گویش نیشابوری یکی از کهن ترین گویش های شرقی ایران به شمار می رود که به لحاظ ویژگی های آوایی و دستوری، مختصات ویژه ای دارد. در این جستار، به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و روش سندکاوی و داده کاوی، بر پایۀ مطالعات کتابخانه ای و بهره گیری از شمّ زبانی نگارنده ـ که گویشور نیشابوری است ـ به بررسی اصلی ترین فرایندهای واجی توصیف و تبیین انواع واج های این گویش پرداخته و با استفاده از مشخصه های تمایزدهندۀ هر واج، آن ها را دسته بندی و تقسیم بندی کرده ایم. در ادامه، مبحث پسوندها و پیشوندها و نیز صرف افعال و زمان های آن ها بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان دهندۀ آن است که واج های گویش نیشابوری شامل 33 واج است؛ همزه در گویش نیشابوری در ابتدای کلمات به سختی شنیده می شود، برخی واج ها مانند «ع» و «ح» در کلمات عربی به صورت آشکار و غلیظ تلفظ می شود. هر دو واج «غ» و «ق» هم زمان با هم در زبان وجود دارد. برخی هجاها برخلاف فارسی معیار با صامت بدون مصوت شروع می شود. درگویش نیشابوری، تغییراتی در مصوت ها روی می دهد که برخی از آن ها کاملاً بی قاعده و برخی دیگر قاعده مند است. حذف، قلب، ادغام، ابدال، تفاوت در تلفظ صرف برخی از افعال مانند ماضی استمراری و ماضی نقلی، کاربرد خاصی از وندها، ازجمله مواردی است که سبب تفاوت گویش نیشابوری با فارسی معیار می شود. همچنین با توجه به این گویش می توان برخی ریشه شناسی های لغوی را نیز تکمیل و بازنگری کرد.

هدف از نگارش این مقاله نقد و بررسی کتاب آواشناسی: بررسی علمی گفتار، اثر گلناز مدرسی قوامی، دانشیار گروه زبان شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، است. بدین منظور به سه شاخصه اصلی در نقد و بررسی توجه شده است: الف) معرفی اثر و ارزیابی شکلی آن، شامل تعداد فصل ها، ویژگی های فنی اثر، ویرایش ادبی، و رعایت اصول علمی ارجاع دهی؛ ب) تحلیل و ارزیابی محتوایی اثر، شامل ابعاد آموزشی کتاب با توجه به اهداف درسی، مطابقت آن با آخرین سرفصل های مصوب رشته زبان شناسی، تناسب مطالب با سطح علمی مخاطبان، میزان استفاده از ابزارهای علمی مانند تمرین، نمودار، جدول، و تصویر، پاسخ گویی به نیازهای علمی و کاربردی کشور، نظم منطقی و انسجام درونی بخش های مختلف کتاب، دقت در کاربرد اصطلاحات تخصصی و معادل سازی برای واژه های تخصصی خارجی، و استفاده از منابع روزآمد؛ ج) ارزیابی نهایی اثر، شامل اظهارنظر درباره نقاط قوت و ضعف کتاب. درپایان، با هدف رفع و اصلاح برخی کاستی ها و تکمیل برخی فصل ها، پیش نهادهایی ازسوی ناقد ارایه شده که عبارت ا ند از اصلاح و یک دست کردن معادل فارسی واژه های تخصصی، تکمیل مبحث مربوط به «واکه مرکب»، و اضافه کردن مبحث مربوط به «هم تولیدی ها و توالی ها و انواع هرکدام».

قرآن، سبک و اسلوب بی همتایی از نظر نظم تعابیر، و روش ممتازی از لحاظ ترکیب الفاظ را در بر دارد که عرب ها پیش از نزول قرآن کریم با چنین سبک و نظمی آشنایی نداشتند؛ و با اینکه آنان اهل فصاحت و بیان، و سوارکاران عرصه بلاغت و گفتار بودند این سبک و اسلوب برای آنها نامانوس تجلی یافت. معجزه بودن قرآن از جهات مختلف، قابل بررسی است؛ یکی از آنها اعجاز ادبی و بیانی می باشد که ابعاد گوناگون جنبه های ظاهری و ساختاری الفاظ قرآن را در بر می گیرد که بدون شک موسیقی و نظم آهنگ قرآن در پرتو برخی آرایه های زبانی از جمله رعایت فواصل است.این پژوهش فاصله آیات سوره نبا را مورد تحلیل قرار داده و به واکاوی مقاطع صوتی آن به گونه آماری پرداخته و بدین دریافت رسیده است که با تغییر مضمون آیات، حروف روی فاصله دگرگون می شود و با تغییر سیر خطاب، مقطع صوتی، از مغلق به مفتوح گرایش می یابد.

به نظر می رسد که تاریخچه آواشناسی و سهم ایرانیان، تالیف سید مهدی سمایی تنها کتابی باشد که هدف اصلی آن معرفی سیر مطالعات آواشناسی و دستاوردهای دانشمندان ایرانی در این زمینه است. بر طبق فهرست مطالب کتاب، آواشناسی در یونان، روم، هند و سرزمین های اسلامی، در بازه زمانی ششم پیش از میلاد تا پانزدهم میلادی، مطالبی هستند که این کتاب به آنها می پردازد. در این مقاله سعی شده است که اثر مذکور مفصلا معرفی و نقد و بررسی شود. پس از معرفی فصل ها و بخش های این کتاب، در تحلیل و نقد صوری اثر به مواردی نظیر شیوه نگارش نویسنده، رسم الخط، شیوه ارجاع و اطلاعات کتاب شناختی، و آوانگاری پرداخته شده است. در تحلیل و نقد محتوایی مفصل این اثر، هر فصل به صورت جداگانه با توجه به موضوع و هدف آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. براساس تحلیل های صوری و محتوایی که در این مقاله ارایه شده است این اثر را در خوشبینانه ترین وضعیت، می توان عمدتا ارجاعاتی به برخی منابع در زمینه تاریخ زبان شناسی، و گردآوری و تلخیص برخی منابع در زمینه آواشناسی در کشورهای اسلامی دانست. زیرا عموما مطالب کتاب نقل قول هایی است از منابعی نسبتا قدیمی و نیازمند شرح و توصیف در قالب اصطلاحات رایج امروزی.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.